Doorgaan naar hoofdcontent

Hoe een ding zijn naam krijgt

Het duurt soms even voordat een ding zijn naam krijgt. Ik heb een souvenirboekje van de wereldtentoonstelling in Parijs in 1900 met daarin een foto van een 'toren van 300 meter' op het Marsveld.




(klik aan om te vergroten)

Hij was net gebouwd, stond daar raar hoog te wezen, niet te vermijden. De mensen kregen snel door dat het een behoorlijk speciale toren was, iets dat ze nog niet kenden. Toen moest hij een eigen naam hebben: de Eiffeltoren.

Hetzelfde is misschien wel in Rotterdam gebeurd. Daar werd begin jaren dertig besloten dat er een tunnel onder de Maas moest komen. Met veerbootjes was het steeds drukker wordende noord-zuidverkeer niet meer op te vangen. De tunnel werd in delen afgezonken naar de bodem en in elkaar gezet. De inval van de Duitsers en het bombardement van de stad leverde enige vertraging op, maar op 14 februari 1942 om 12.00 uur was het dan toch zo ver: de eerste onderwatertunnel van Nederland werd geopend.
Op verschillende websites (bijv. http://www.engelfriet.net/Alie/Hans/maastunnel.htm) is te lezen dat er geen ruchtbaarheid aan de opening werd gegeven - naar verluidt om de Duitsers geen propagandamateriaal te leveren. De hekken gingen open, drie jongens uit Charlois liepen nieuwsgierig de roltrappen op, daalden af in de diepte en de tunnel was in gebruik.
Het ding schijnt al snel veel bekijks te hebben getrokken. Het werd een favoriet uitje voor dagjesmensen. De onvermijdelijke ansichtkaarten verschenen. Plaatjes van de lege voetgangers- en autotunnelbuizen en van verbaasd kijkende mensen op de roltrappen, sommigen met een fiets aan de hand (de tunnel was een favoriete plek voor de Duitsers om fietsen in beslag te nemen). Politieagenten die toekijken of dat allemaal wel goed gaat. Wezenloze zwartwitbeelden, maar dat maakte de kopers blijkbaar niet uit - gewoon opsturen naar oma om te laten zien waartoe de moderne techniek wel niet in staat is in deze moderne stad.

Hier een kaart van het ondergrondse halletje waarop een van de roltrappen uitkomt - misschien wel die waar de drie jongens op afdaalden. Het is op 22 maart 1942, nog geen maand na de opening, zonder verder bericht verstuurd door A. Kappetein te Rotterdam aan de familie Kappetein te Nieuw Beijerland.


 (klik aan om te vergroten)

Let op de tekst onderaan: 'Tunnel - Rotterdam'. Simpel, sec, alsof het geen foto van een specifieke plek betreft, maar van een soort, de Rotterdamse tunnel, waarvan er wel meer bestaan.

Een paar jaar later is dat veranderd. Op 8 oktober 1947 sturen de Dames Horstman uit Rotterdam West de volgende kaart naar de familie Sieraad in Assen (Dr.) :



 (klik aan om te vergroten)

Opeens is hier sprake van de 'Maastunnel'. Wat en waar liggen nu vast, het rare ding heeft een naam gekregen, het is uitverkoren om 'in de volksmond' verder te leven.
En daar hoort een schoonmaakbeurt bij. De twee foto's zijn identiek, het is precies dezelfde foto. Alleen, op de eerste ligt allemaal rommel, waarschijnlijk is de foto nog voor de opening gemaakt. Op de tweede zijn alle onvolkomenheden weggeretoucheerd. De tegels aan de wanden van de toegang tot de roltrappen van de 'Maastunnel' blinken opeens brandschoon in het kunstmatige licht.




Reacties

Anoniem zei…
bij toeval ontdekt - geweldige site!

Populaire posts van deze blog

Het jaar 1945 volgens Ian Buruma

Ian Buruma laat in zijn geschiedenis van het jaar 1945 zien dat de Tweede Wereldoorlog een cesuur in onze geschiedenis aanbracht. door Henk van Renssen in Vrij Nederland 40, 5 oktober 2013 Dat heel Europa vlak na de bevrijding in 1945 ‘een groot matras’ was waar ‘alles zoop en naaide’, zoals Remco Campert schreef in zijn beroemde gedicht ‘Niet te geloven’, blijkt niet alleen een dichterlijke, maar ook een historische waarheid te zijn. In zijn nieuwe boek 1945 wijt de Nederlands-Britse historicus Ian Buruma zijn hele eerste hoofdstuk aan de seksuele uitspattingen die dat bewuste jaar volgden op de komst van de geallieerden in Europa en Japan. Zelfs voormalige concentratiekampen als Bergen-Belsen, schrijft hij, waar uitgemergelde ex-gedetineerden tussen de opgestapelde lijken wachtten op terugkeer naar huis, waren al snel ‘plekken van koortsachtige seksuele activiteit geworden’. Is dat belangrijk om te weten? Wel in het verhaal van Buruma. De befaamde journalist, historic...

Een kaartje naar toen

 Hoi,  hier vind je blogs die ik schreef tussen ongeveer 2005 en 2013, over briefkaarten en foto’s die ik her en der aantrof. Ze riepen allerlei gedachtespinsels op en daar schreef ik graag over. De kaarten en foto’s heb ik nog steeds, en nog veel meer, in doosjes waar ik nog steeds doorheen ga in een verloren uurtje… maar niet zo vaak meer als toen. De meest recente zijn wat recensies die ik destijds schreef, en dan deed ik er een plaatje uit mijn collectie bij.  Veel plezier! Henk

De omstanders bij de Holocaust

Wegkijken, verdraaien en ramen dicht Hebben echt zoveel mensen in de oorlog ‘nichts gewusst’ van de Holocaust? Drie historici spitten in het selectieve geheugen van daders die zich omstanders waanden en omstanders die keuzes moesten maken. door Henk van Renssen in Vrij Nederland 41, 2013 Ik was tot diep in de avond op kantoor aan het werk. Ik was op vakantie. Ik deed toen even iets anders. Ik zat thuis met een griepje. Ik was naar de bruiloft van mijn zoon. Het gebeurde nét nadat ik was overgeplaatst. Zomaar een paar van de verhaaltjes die ex-nazi’s na de oorlog vertelden als hun werd gevraagd waar ze waren geweest op een bepaald heikel moment in de Tweede Wereldoorlog. Het is dus niet helemaal waar, schrijft de Britse hoogleraar Duitse geschiedenis Mary Fulbrook in haar boeiende studie Een kleine stad bij Auschwitz. Gewone nazi’s en de Holocaust, dat de duizenden lagere ambtenaren en plaatselijke bestuurders die de ruggengraat vormden van het civiele bestuur in het...