Henk van Renssen

Deze fotokaart vond ik op een grote rommelmarkt in Warschau. Uit de tijd dat vliegen nog een groot en nieuw avontuur was, vermoed ik. De kinderen kijken zo gespannen, dat je zou denken dat ze echt vliegen.

Een koffiepot die lachend zijn eigen koffie drinkt is het logo van caffè Hausbrandt. Dit servetje heb ik meenomen uit cafe Central in Triëst, het café waarover de Italiaan Claudio Magris schrijft in zijn boek Microcosmi en waar een geschilderd portret van de schrijver hangt. Het merk stamt uit Triëst en is opgericht in het jaar 1892. Ik ken het niet, maar ik zag het op mijn reis in de regio achtereenvolgens in Triëst (Italie), Rijeka (Kroatië) en Ljubljana (Slovenië). Alle drie steden behoorden voor 1918 tot het Oostenrijk-Hongaarse rijk. Is dit merk teken van een opleving van het Midden-Europese gevoel en Midden-Europese welvaart, over de nieuwe grenzen heen, of een kapitalistische truc? (Zes weken later zag ik in Moskou een luifel van caffè Hausbrandt; zelfs de voormalige bezetter wordt veroverd!). Kijk trouwens eens op de Nederlandse stations. De reclameposters voor eten en drinken in de kiosks lijken opvallend veel op het lachende koffiepotje.

Het Andreas Ziekenhuis aan de Theophile de Bockstraat in Amsterdam-West staat nog maar half overeind. Vanuit de tram naar station Lelylaan is te zien hoe ijzeren staven uit blootgelegde wanden steken; de voormalige parkeerplaats ligt bezaaid met rotzooi. Nog even en de slopers hebben alle sporen van zijn bestaan uitgewist en dan verrijzen er nieuwe woningen op de lege plek. Van zo'n toekomst zullen de bewoners in de jaren zestig niet hebben gedroomd. Het Andreas Ziekenhuis was een symbool van vernieuwing. Eindelijk geen bakstenen viezigheid meer, geen heen en weer gehol van zusters tussen tochtige barakken, nee, een wit gebouw van modern beton en glas, met rechte hoeken en overzichtelijke gangen, brede liften en oranje zonweringen. Ze waren trots op hun hospitaal. Zo trots, dat ze in de winkel op de begane grond ansichtkaarten gingen verkopen met foto's van de flat. Die werden gretig verkocht. Niet aan de bezoekers, maar aan de patiënten. Zo konden ze hun familie, geliefden e...

Een vriend stuurde me laatst deze kaart op. Ik dacht dat het een freecard was, zo'n ansicht die je uit het rekje in de kroeg pakt en meeneemt. Hij ziet er toch modern uit, door de felle kleuren, de hoekige tekeningen en dat mysterieuze cyrillische schrift. Maar kijk onderaan: dit is een poster uit 1923, gemaakt door de dichter Vladimir Majakovski en de fotograaf Alexander Rodchenko. Russisch futuristisch spul dus. Zijn dat kogels of kegels in de mond van het mannetje? Monique heeft de tekst vertaald: Betere spenen zijn er niet en nooit geweest Geschikt om tot op hoge leeftijd op te zuigen Overal te koop Een reclametekst of een bitter commentaar op de oorlog? Zijn dat armen of de brakende lopen van een kanon?

Een kaart uit 1958 van het cruiseschip de s.s. Statendam, een van de paradepaardjes van de Holland America Line. Ik kocht hem omdat ik dacht dat mijn moeder ooit op deze boot naar Canada emigreerde. Helaas, ik had me vergist, ze voer op de Rijndam. Ik heb de kaart bewaard (hij is nu boekenlegger in Proefspel van F.B. Hotz) vanwege de treurige tekst op de achterkant. Ik neem aan van een emigrant. Hoboken, 1958, Aan de familie Hekking, Laan van Meerdervoort 1644, den Haag, Holland: 'Hallo beste mensen, de reis was uitermate vervelend (zal wel aan mijn onvermogen to relax gelegen hebben) en het wachten is nu op de dingen die komen gaan. Zoals gewoonlijk verwacht ik het ergste... Hoop jullie binnen afzienbare tijd een krabbel uit New York te sturen. Hoor ik ook iets van ons goede oude den Haag? gegroet, Hans'

Zaterdag vond ik op de boekenmarkt op de Dam in Amsterdam deze bundel van Gerrit Krol uit 1970. Kosten: 8 euro. Mooi plaatje he? Ik ben geen fan van grotewoordenpoezie, maar dit boekje zit vol speelse, openhartige regels en dat bevalt me wel. Er staan grappige gedichtjes in over reizen, vrouwen en erotiek, best wel expliciet soms en vaak op een quasi-wetenschappelijke toon geschreven, alsof er een ultieme wijsheid aan het uittrekken van een broek kan worden onttrokken. Er staan ook foto's van vrouwen in, met kort commentaar, zoals bij de coverfoto: 'Zo kan het ook'. Ik vond de gedichten lijken op de alledaagse 'ready-mades' uit Barbarber , een tijdschrift uit die tijd van J. Bernlef, G. Brands en K. Schippers, maar dan lijflijker en emotioneler. Ze lijken over schaamte te gaan, en hoe dat te doorbreken. Dit vond ik bijvoorbeeld binnenin: En kijk eens naar haar tanden. Volgens mij zijn ze op het negatief bijgebleekt door de fotograaf. Die vrouwen zijn ...